Ukrayna krizinde başından beri Rusya yanlısı bir tutum sergileyen, AB’nin Ukrayna’ya yardımını sürekli eleştiren Victor Orban’ın Ukrayna’yı ziyaret etmesi tabii ki şaşırtıcı bulundu. Hemen belirtelim, konuya ilişkin görüşlerinde bir değişiklik yok. Yaptığı ziyaret de AB Dönem Başkanı olarak gayet doğal.
Ama buna rağmen Orban’ın Ukrayna’ya on bir yıl sonra gerçekleşen ziyaretinin tuhaf bulunması da anlaşılabilir bir durum. Çünkü Macaristan Başbakanı ülkenin iç hukuk kuralları konusunda da, dış politika konularında da AB ile sık sık çatışıyor. Anımsatalım; Macaristan, Orbán’ın Rusya ile yakın ilişkiler geliştirmeye devam etmesi, Ukrayna’ya silah göndermeyi reddetmesi nedeniyle diğer NATO ülkeleriyle anlaşmazlığa düşmüş, öyle ki Macaristan Dışişleri Bakanı Mayıs ayında savaştan zarar gören Ukrayna’ya yardım planlarını “çılgın bir görev” olarak nitelendirmişti.
Macaristan geçen ay, Budapeşte yardıma dahil olmadığı sürece NATO’nun Ukrayna’ya destek sağlama kararlarını engellemeyeceğini de söylemişti. Yani “beni bulaştırmayın” diyor açıkça. Dolayısıyla Ukrayna Devlet Başkanı Volodomir Zelensky’nin ziyaret sırasında yüzünün ne hal aldığını tahmin edebilir insan.
“Macaristan’ın dönem başkanlığının amacı Avrupa Birliği’nin önündeki güçlüklerin çözümüne katkıda bulunmaktır. Bu nedenle ilk seyahatim Kiev’e oldu” diyen Orbán, ziyarette Zelenskiy’den barış görüşmelerini hızlandırabilecek hızlı bir ateşkesi değerlendirmesini istedi.
Orban’ın Ukrayna ziyareti konusunda Rusya’nın tepkisi “hiçbir şey beklemiyoruz” demek oldu. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Macar liderin ülkesinin AB dönem başkanlığı kapsamında sadece “görevlerini yerine getirdiğini” söyledi haklı olarak. Peskov, Orbán’ın gezisinden önce Moskova’nın Budapeşte ile temas halinde olmadığını da sözlerine ekledi. Peskov Macar lideri “ülkesinin çıkarlarını güçlü bir şekilde savunan bir siyasetçi” olarak övdü. Yani, Orban’a “düşüncelerinden vazgeçme” yolu bir gönderme bu.
Budapeşte ile Moskova arasındaki ilişkiler tabii ki çok iyi. Macaristan Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó savaşın başlamasından bu yana Rusya’ya en sonuncusu geçen ay St Petersburg’da düzenlenen bir ekonomik foruma katılmak üzere olmak üzere en az beş ziyaret gerçekleştirdi.
Ziyaretin bir başka nedeni de şu; Ukrayna’nın batısında, iki ülke sınırına yakın bölgelerde, Macarca konuşan bir topluluk var. Her azınlığın yaşadığı sorunlarla karşı karşıya bu topluluk da. Macaristan, aynı dili konuştuğu bu topluluğun hakları konusunu da gündeme getirme fırsatı buldu bu ziyaret sayesinde.
Topluluğa ilişkin vatandaşlık hakları konusunun çözüme kavuşturulması ziyaret için bir ön koşuldu bu yüzden. Geçtiğimiz haftalarda bir anlaşmaya da varıldı. Vatandaşlık hakları Budapeşte’nin en çok dile getirdiği şikâyetlerden biriydi.
Ziyareti ilginç bulanlara hak verdirecek bir gerekçe daha var: Orbán Zelenskiy’i kendisine karşı komplo kurduğu, muhalefeti desteklediği iddia edilen “muhalifler” listesine dahil etmişti. Ukrayna Cumhurbaşkanı da Rusya’nın işgalinden sonraki günlerde Kiev’e destek vermediği için Macar lideri kıyasıya eleştirmişti. İkili 27 Haziran’da Brüksel’de düzenlenen Avrupa Konseyi zirvesinde hararetli bir tartışma da yaşamıştı.
Tümü oynak bunların.
